Sinds enkele jaren liggen de schappen van de supermarkt vol met levensmiddelen die met Stevia gezoet zijn. De producten bevatten een natuurlijke zoetstof, het additief Steviolglycosiden, dat wordt gewonnen uit de bladeren van de Steviaplant.

Steviolglycosiden zijn de zoet smakende ingrediënten die van nature in Stevia bladeren voorkomen. Er zijn veel verschillende Steviolglycosiden in Steviabladeren. Elke steviolglycoside heeft een specifieke zoetkracht en smaakprofiel.

De pure Stevia-extracten kunnen een of meer verschillende Steviolglycosiden bevatten en kunnen tot 400 keer zoeter zijn dan suiker.

De in het wild groeiende Stevia rebaudiana plant uit Zuid-Amerika heeft een lange traditie bij de inheemse volkeren van Zuid-Amerika. De mensen in Paraguay en Brazilië noemen het ook honingkruid of zoet blad. De gedroogde bladeren van de Steviaplant zijn 30 tot 45 keer zoeter dan suiker en worden daar al lang gebruikt voor de bereiding van maté, thee, eten en drinken.

De uit de bladeren van de plant gewonnen Steviolglycosiden zijn tot 400 keer zoeter dan suiker, en bovendien calorievrij en tandvriendelijk.

De Steviolglycosiden die uit de Steviaplant worden gewonnen en die in Europa worden gebruikt en goedgekeurd, worden vaak Stevia genoemd, wat strikt genomen niet hetzelfde is.

De laatste decennia is de consumptie van calorievrije en kunstmatige zoetstoffen sterk toegenomen. De meeste van deze zoetstoffen zijn echter niet afkomstig van natuurlijke ingrediënten, maar zijn gebaseerd op kunstmatige, synthetische ingrediënten.

Hoe worden Steviolglycosiden uit de Steviaplant gewonnen?

In tegenstelling tot kunstmatige zoetstoffen zoals aspartaam, acesulfaam, maltodextrine, sacharine, cyclamaat, sorbitol of sucralose, zijn Steviolglycosiden afkomstig van de Steviaplant.

Inmiddels worden Steviaplanten niet alleen in Zuid-Amerika of Azië geteeld, maar ook in Europa en andere klimaatzones.

De zoetste bestanddelen van het blad worden verkregen na het volgende extractieproces. Drogen en pletten van de bladeren, gevolgd door extractie met water en scheiding en filtering van het plantenmateriaal in de vloeibare fase. In een volgende stap wordt het extract gezuiverd met voor voedselbereiding goedgekeurde alcohol of met water. De laatste stap is het drogen om de natuurlijke suikervervanger van de Steviaplant te verkrijgen. De Steviolglycosiden krijgen door de extractie en zuivering een meer suikerachtige smaak. Onbehandelde Stevia-extracten bevatten andere plantaardige bestanddelen die minder zoet smaken. Zuivering is nodig om te voldoen aan de veiligheidsnormen voor voedsel en drank. Het resultaat is een puur Stevia-extract (steviolgylcosiden) en moet ten minste 95% Steviolglycosiden bevatten om commercieel als levensmiddel te worden verkocht. Het wordt vaak Stevia, Steviolglycosiden, Steviabladextract, Stevia-extract of pure Stevia genoemd.

De regelgevende instanties, het Comité van deskundigen voor levensmiddelenadditieven van de FAO/WHO (JECFA), de Codex Alimentarius (Codex) en de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) hebben alleen zeer zuivere Stevia-extracten goedgekeurd voor gebruik in dranken en levensmiddelen.

Nadat de Europese Autoriteit voor voedselveiligheid (EFSA) de veiligheid van Stevia-extracten had beoordeeld, werden Steviolglycosiden in 2011 in de EU goedgekeurd als additief (zoetstof, E960). Stevia zoetstoffen zijn sinds 2008 goedgekeurd in de VS.

De EFSA heeft de dagelijkse inname (ADI) in levensmiddelen vastgesteld op vier milligram steviol-equivalenten per kilogram lichaamsgewicht. De ADI-waarde geeft de hoeveelheid van een stof aan die een leven lang dagelijks kan worden geconsumeerd zonder een gezondheidsrisico te vormen.

Steviolglycosiden moeten in de lijst van ingrediënten worden vermeld als "zoetstof E 960" of "zoetstof Steviolglycosiden". Aangezien Steviolglycosiden niet zijn opgenomen in de EU-biologische verordening, mogen Steviolglycosiden niet worden verwerkt in biologische levensmiddelen.